Waarom werkkapitaal steeds belangrijker wordt voor treasurers
Bedrijven zaten de afgelopen jaren in een rollercoaster. Dat begon met de coronapandemie en de verstikkende lockdowns. Vervolgens, toen alles weer mogelijk was, steeg de vraag naar producten naar ongekende hoogten. Bijna meteen daarna stegen ook de prijzen en kwamen de ketens tot stilstand wegens vertragingen in leveringen, waardoor het herstel in gevaar kwam. Tegelijkertijd begonnen centrale banken met het verhogen van de rente in de strijd tegen inflatie en namen de geopolitieke spanningen toe. Die spanningen waren er al een tijdje, maar mondden uiteindelijk toch uit in de oorlog in Oekraïne. Het gevolg daarvan is dat de energieprijzen de lucht in zijn geschoten.
De snel veranderende wereld stelt ondernemingen in alle soorten en maten stevig op de proef. Elke onderneming kent haar eigen uitdagingen en kansen, maar de laatste jaren zien we toch steeds meer het belang van een aantal fundamentele schakels voor goede bedrijfsvoering. En de belangrijkste schakel is werkkapitaal. Lang werd werkkapitaal gezien als de levensader van ondernemingen. Tegenwoordig is het dé kern van treasurybeleid. Verbetering van de efficiency van werkkapitaal staat daarom boven aan de strategische agenda van elk bedrijf.
Hoe bedrijven anders tegen werkkapitaal aankijken
Veel bedrijven hebben doorgaans een beperkte visie op werkkapitaal. Grote ondernemingen proberen de efficiency van hun werkkapitaal te verbeteren door bijvoorbeeld de termijn van hun betalingen aan leveranciers te verlengen, zonder na te denken wat de gevolgen hiervan zijn.
Toch worden de risico’s van zo’n aanpak de laatste jaren steeds duidelijker. Door de economische neergang tijdens de pandemie had het uitstellen van betalingen aan leveranciers ook gevolgen voor de stabiliteit van de keten. Veel bedrijven hadden daarnaast te maken met klanten die, naarmate de crisis langer aanhield, steeds moeilijker toegang tot financiering hadden.
De tekorten in de ketens die zich voordeden tijdens het economisch herstel na de coronapandemie hebben ook andere, maar niet minder belangrijke, kwetsbaarheden blootgelegd. In de automobielindustrie kregen onderdelenleveranciers (OEM’s) bijvoorbeeld met moeite cruciale onderdelen geleverd, vooral halfgeleiders. Nu bedrijven overstappen van just-in-time naar just-in-case wordt het belang van een goede relatie met leveranciers steeds belangrijker. Anders heb je je onderdelen niet op tijd in huis. Verlenging van de betalingstermijn is dan simpelweg geen optie. Productievertragingen als gevolg van het tekort aan halfgeleiders leiden ook weer tot meer druk op andere leveranciers die met OEM’s werken en die hebben ook ondersteuning nodig.
Als je naar alle schulden en vorderingen van een onderneming kijkt, dan vind je oplossingen voor een breder scala aan behoeften en kun je het werkkapitaal over de hele breedte aanzienlijk verbeteren.
Belangrijk hierbij is dat de aanpak productonafhankelijk is en dat het werkkapitaal in de hele organisatie zorgvuldig in kaart wordt gebracht, daarbij rekening houdend met de relatie met klanten, afnemers en leveranciers en met de mogelijke voordelen van een hele reeks oplossingen voor het werkkapitaal.
Een frisse kijk op werkkapitaaloplossingen
Aan de ene kant heeft de pandemie en de nasleep ervan veel bedrijven bewuster gemaakt van hun afhankelijkheid van leveranciers en afnemers. Aan de andere kant zijn veel ondernemers gaan nadenken over werkkapitaal in hun organisatie en hoe ze dat kunnen verbeteren.
De afgelopen tien jaar is er meer belangstelling voor oplossingen zoals ketenfinanciering. Hiermee kunnen bedrijven hun betalingstermijn voor leveranciers verlengen in ruil voor vroege betaling tegen korting (die afhankelijk is van de kredietwaardigheid van de afnemer). Dit soort oplossingen kan heel belangrijk zijn. Maar een beperkte oplossingsgerichte benadering van werkkapitaal in plaats van een bredere visie op mogelijke verbeteringen kan kortzichtig zijn.
Veel aanbieders van ketenfinanciering richten zich bijvoorbeeld vooral op een tiental grote leveranciers die verantwoordelijk zijn voor de bulk van de betalingen van een onderneming. Dit biedt misschien grote voordelen voor het werkkapitaal van zowel de afnemer als een handvol grote leveranciers, maar daarmee negeert die afnemer wel meteen veel andere leveranciers. Met andere oplossingen bereik je misschien veel meer soorten leveranciers, versterk je de onderlinge relatie en zorg je voor meer stabiliteit van de hele strategische waardeketen.
Als je naar alle schulden en vorderingen van een onderneming kijkt, dan vind je oplossingen voor een breder scala aan behoeften en kun je het werkkapitaal over de hele breedte aanzienlijk verbeteren. Kortingen op vorderingen zorgen misschien voor minder concentratierisico waardoor bedrijven hun omzet kunnen vergroten, maar voor andere soorten debiteuren is factoring wellicht een betere oplossing. Belangrijk hierbij is dat de aanpak productonafhankelijk is en dat het werkkapitaal in de hele organisatie zorgvuldig in kaart wordt gebracht, daarbij rekening houdend met de relatie met klanten, afnemers en leveranciers en met de mogelijke voordelen van een hele reeks oplossingen voor het werkkapitaal.
Nieuwe uitdagingen, nieuwe kansen
De drastische economische veranderingen hebben vergaande gevolgen voor het werkkapitaal van ondernemingen. Nu de tekorten in de ketens tijdens het economisch herstel na de pandemie geleidelijk afnemen, stappen ze definitief over van just-in-time naar just-in-case. Dit betekent dat ze meer voorraad moeten aanhouden waardoor werkkapitaal vastzit.
Door de inflatie ontstaat ook druk op bedrijven die hun hogere kosten niet kunnen doorberekenen aan klanten, waardoor ze meer werkkapitaal moeten aanhouden. In beide gevallen zullen ze dus op zoek gaan naar oplossingen voor een efficiëntere Cash Conversion Cycle. Als je dat in een breder perspectief plaatst, zie je dat werkkapitaalprogramma’s een cruciale rol spelen bij het beperken van risico, dat naar verwachting groter wordt naarmate de groei van de wereldeconomie vertraagt. Wij kunnen ook als bank een syndicaat faciliteit optuigen en de bankrelaties van de ondernemingen uitnodigen om ook te participeren en zo de risico en inkomsten evenredig te spreiden.
Tegelijkertijd zijn er diverse lange termijn trends die veel bedrijven dwingen hun werkkapitaal onder de loep te nemen. Duurzaamheid staat bijvoorbeeld steeds hoger op de agenda vanwege potentieel reputatierisico. Veel bedrijven doen nu al jaarlijks verslag van hun ESG-initiatieven en de vooruitgang die ze daarmee boeken. Bedrijven kunnen samenwerken met hun banken om niet alleen hun werkkapitaal en strategische waardeketen in kaart te brengen, maar ook de duurzaamheid van hun ecosysteem. Vervolgens kunnen werkkapitaaloplossingen worden ontwikkeld waarmee leveranciers met betere prijzen worden aangespoord de door onafhankelijke ratingbureaus beoordeelde KPI’s van specifieke onderdelen van hun ESG-beleid te verbeteren.
Een werkkapitaaloplossing kan een positief effect hebben op digitalisering, het stroomlijnen van interne betalingsprocessen en harmonisatie van betalingstermijnen. Grotere efficiency en transparantie door automatisering en betere integratie van de ERP van een bedrijf en de banken kunnen uiteindelijk leiden tot minder gemiste of late betalingen, boetes en dubbele betalingen, maar ook tot een betere onderhandelingspositie en misschien zelfs tot lagere bankkosten.
Komend jaar wordt ongetwijfeld een uitdaging voor veel bedrijven. Maar door het werkkapitaal goed tegen het licht te houden, kunnen ze hun risico’s beperken en hun veerkracht verbeteren, financieel aanzienlijk efficiënter werken, de relatie met leveranciers en klanten verbeteren, de omzet vergroten, de samenwerking met banken verbeteren en zelfs de duurzaamheidsdoelstellingen makkelijker realiseren. Met werkkapitaaloplossingen met een bredere kijk op de strategische waardeketen kan een onderneming – en kan treasury – het verschil maken, ook ten opzichte van de concurrentie. Nu is het moment om alle kansen en mogelijkheden op een rij te zetten.
Wil je meer lezen over de laatste ontwikkelingen op het gebied van werkkapitaal? Lees dan ook het volgende artikel: Werkkapitaal is een topprioriteit voor bestuurders (bnpparibas.nl)