Spijkers met COPpen

In aflevering 18 van ESG (Even Samen Gevat) hebben Marloes en Aldert een dubbelgesprek met Anita de Horde van de Finance for Biodiversity Foundation en Tim Bertels van Darel. Anita en Tim zijn geen onbekenden, want Anita was eerder al te gast in aflevering 10 van de podcast en Tim in aflevering 7 en aflevering 8.

Spijkers met koppen willen beiden slaan als het gaat om biodiversiteit en decarbonisatie. Dat moet gebeuren tijdens de grote COP-conferenties, maar de ervaring leert dat snelheid en besluitvaardigheid geen kenmerk van die conferenties zijn. Toch zien Anita en Tim wel lichtpuntjes, bijvoorbeeld vorig jaar op COP15 over biodiversiteit en op COP27 over het klimaat.

Biodiversiteit

De COP15-top waaraan Anita in december deelnam, vond plaats in Montreal, Canada. Haar Finance for Biodiversity Foundation is officieel observer member van de Convention of Biological Diversity (CBD), de VN-organisatie die de COP over biodiversiteit organiseert. “Wij hadden een finance chair”, zegt Anita, “dus wij konden meekijken met de onderhandelingen, maar we konden ook wat zeggen. We hebben twee jaar lang naar onze positie op deze COP toegewerkt en geprobeerd om de landen die mee onderhandelen, een zetje te geven, zodat bedrijven gaan rapporteren over hun impact op biodiversiteit, afhankelijkheden en risico’s. En dat is gelukt. Daar zijn we heel erg trots op.” Maar Finance for Biodiversity organiseerde ook een werkontbijt voor ministers van financiën uit onder andere Congo en Frankrijk en ceo’s van financiële instellingen. De gedachte hierachter: “Ook de private sector kan openstaan voor financiering voor de natuur. Die boodschap hebben wij afgegeven en ik heb wel het idee dat dat heeft gewerkt. Wij staan klaar om samen te werken.”

Biodiversiteit wordt een steeds belangrijker onderwerp: “Je ziet dat stakeholders, maatschappelijke organisaties, ngo’s, maar ook bedrijven en financiële instellingen heel erg actief beginnen te worden op natuur.” Daarbij gaat het om twee centrale onderwerpen: restaureren en conserveren van natuur. Restaureren ligt opgesloten in het doel “reversing nature loss this decade”: herstellen wat er in de afgelopen tien jaar aan biodiversiteit verloren is gegaan. Dat zal ook wel moeten, want: “De biodiversiteitscrisis is een van de grootste bedreigingen voor de mensheid en de economie. Als er straks geen land of water meer is en er geen dier- en plantsoorten meer zijn, dan komt de voedselvoorziening in het geding.” Gelukkig ligt er nu het Global Biodiversity Framework met 23 doelen voor urgente actie en landen “moeten nu gewoon leveren.” Over twee jaar moeten ze hun plannen klaar hebben en ook bedrijven en financiële instellingen “moeten gaan rapporteren op hun impact op en afhankelijkheden van de natuur”.

Decarbonisatie

Tim was in november een van de tienduizenden deelnemers aan COP27, de Klimaatconferentie in Sharm-el-Sheikh. Hij was daar als CCS-deskundige (Carbon Capture & Storage) op uitnodiging van de Amerikaanse ngo Clean Air Taskforce, het International Energy Forum en technologiebedrijf Carbon Clean. Zo heeft hij zonder aan de onderhandelingen deel te nemen informeel kunnen meepraten over de voortgang van de energietransitie, met name over de bijdrage van de gas- en olieindustrie. COP27 was volgens Tim bijzonder omdat daar uiteindelijk toch succes is geboekt met het zogeheten Loss and Damage Fund.  “Hiermee worden de armere landen gecompenseerd”, zegt Tim, “voor de schade die ze nu al ondervinden van klimaatverandering en temperatuurstijgingen en alles wat daarbij komt kijken.” In dat fonds zijn al miljarden dollars gestoken, maar feitelijk is het nog “niet van de grond gekomen”. Tim vertelt hoe belangrijk de voorbereidingen op COP-conferenties zijn: “Het COP28-team is al begonnen natuurlijk en de president is ook al bekendgemaakt. Dus ja, het is ongelooflijk belangrijk dat je van tevoren de agenda opstelt. Wat dienen we te bereiken? Wat hebben we vorige keer laten liggen.” Ook wie de voorzitter is, is van belang. Voor COP28 is dat Sultan Ahmed Al Jaber, de baas van oliebedrijf Adnoc uit de Verenigde Arabische Emiraten, iemand uit de olie- en gasindustrie. Niet iedereen is daar blij mee, maar Tim vindt het wel interessant: “De man is actief in een van de grootste renewals-investeerders. Dit is de man binnen de UAE die het zou kunnen leiden op basis van zijn cv en z’n ervaringen. Maar last but not least, ik denk dat het ontzettend belangrijk is om juist de olie- en gasindustrie aan boord te houden. Je moet die kloof dichten.” Het grote doel voor COP28 is volgens Tim om tot een duidelijke toezegging te komen, net zoals er in Glasgow een pledge voor methaanemissies is gekomen.

Hobbels

Op elke COP moeten veel en grote hobbels worden genomen. Anita noemt bijvoorbeeld de “alignment of financial flows” (afstemmen van financiële stromen). Ook op de biodiversiteits-COP ging het over een funding gap. Die bedraagt 700 miljard per jaar. “En dan zie je dat van die 700 miljard die nodig is, 500 per jaar gaat naar verkapte subsidies die leiden tot schadelijke activiteiten in de economie, inclusief subsidies van overheden. Dus ja, iedereen zegt dan dat het geen zin heeft om daar 700 miljard voor vrij te maken.”

Volgens Tim is er “een gebrek aan voortgang ten opzichte van wat we zouden moeten bereiken. Het is allemaal niet groot genoeg en het gaat te langzaam.” Hij vindt “dat we in alle sectoren echt grote stappen moeten gaan zetten en bindende afspraken moeten maken.” Zo moet de olie- en gasindustrie bindende afspraken maken over de omschakeling naar groene of blauwe waterstof, over CO2 uit de lucht halen, over grootschalige opslag van die CO2 en over feitelijke methaanreductie, “want pledges zijn leuk, maar er zijn nog echt heel veel dingen die gedaan moeten worden om die emissies te reduceren.” Accountability, verantwoordelijkheid nemen, daar draait het om.

De toekomst

De volgende biodiversiteits-COP is in Turkije, in 2024. “Die wordt heel belangrijk”, zegt Anita. “Er is nu een akkoord gesloten voor 2030. En over twee jaar, dus eind 2024, moeten alle 196 aangesloten landen een strategieplan hebben hoe ze de doelen gaan implementeren.” De focus van Anita’s Foundation is om te onderzoeken hoe ambitieus die plannen zijn.

De klimaattop COP28 in Abu Dhabi wordt volgens Tim “de COP van het stopteken: waar staan we, wat moeten we doen, wat zijn de gaten en hoe ver lopen we achter? Dus ik denk dat die daadwerkelijk heel erg praktisch kan worden, in de zin van wat we nu gaan afspreken met z’n allen om daarmee de olie- en gaswereld mee te kunnen krijgen. Dus ja, ik heb er echt wel goeie hoop op.”